Rouwen is niet leuk maar vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken. Gebruik deze 4 fasen van rouw om dit proces makkelijker en zachter te maken.

“Het rouwproces duurt veel langer en gaat veel dieper dan je je ooit kon voorstellen. De tijd staat stil, er komt nauwelijks nog werk uit je handen en toch ben je dodelijk vermoeid.[…] Het lijkt alsof hele stukken van je mentale harde schijf gewist zijn. Nu ben je hem of haar écht kwijt. Maar ook een deel van wie je was. Freud heeft voor dit proces een passend begrip geïntroduceerd: rouwarbeid.” In zijn boek Intieme Vreemden, verwoordt Paul Verhaeghe het rouwverwerking op prachtige wijze. Rouwverwerking als een arbeid, dus.

In dit artikel lees je meer over het rouwproces, onderverdeeld in vier fases. Daarbij staan behulpzame NLP technieken en visualisaties om jou te helpen in deze ‘rouwarbeid’.

De 4 Fasen van Rouw

Hoe ga je nou met zo’n ontzettend ingrijpende en verdrietige ervaring als een overlijden om? De Zwitserse psychiater Elisabeth Kübler-Ross zocht een antwoord op deze vraag, en ontwikkelde de vier fasen van rouw.

Dat wil niet zeggen dat rouw een ‘stappenplan’ heeft, want dat heeft het niet. Hoewel veel mensen deze vier fasen ervaren, is er geen definitieve volgorde of perfecte fases in een rouwproces. Rouwverwerking doet iedereen op zijn of haar eigen manier. En het gaat met vallen en opstaan.

Fase 1: Ongeloof

Deze eerste fase is die van ongeloof. Je hebt net het verdrietige nieuws gehoord dat een geliefde overleden is. Je kunt (of wilt) het niet geloven, zelfs al zie je bewijs. Het is moeilijk te bevatten.

Fasen van rouw – Schrijfopdracht:

Kies ervoor om een brief te schrijven naar de persoon die is overleden. Schrijf alles op wat in je opkomt. Wat zou je hem/haar nog willen zeggen? Wat voel je? Waar denk je aan? Wat zou je graag wensen? Laat je pen in beweging en blijf schrijven.

Door de emoties en gedachten op papier te krijgen, verwerk je al een stukje pijn. Dat is de eerste stap. Accepteer de bijbehorende emoties – ze mogen er helemaal zijn.

Fase 2: Boosheid

Indien de waarheid langzaam doordringt, is er vaak boosheid. Je kunt boos zijn op degene die is overleden (jij wordt immers alleen achter gelaten). Misschien ben je boos op de wereld of op God. Of ben je van mening dat de medische wereld hun werk beter kon doen. Soms zijn mensen ook boos op zichzelf.

Het is een normale reactie op pijn. Je wilt de pijn weghalen en eist een oplossing. Door de boosheid (en de onderliggende pijn) juist te voelen, zorg je voor de verwerking van deze tweede fase van rouw.

Visualisatie:

Stap 1: Maak contact met dat boosheid-gevoel.

Stap 2: Doe je ogen dicht. Voel dat gevoel, hoor wat je hoort en zie wat je ziet. Misschien zeg je iets tegen jezelf, of tegen anderen. Merk dat op. Waar zit het in je lichaam? Heeft dat gevoel een temperatuur of kleur?

Stap 3: Besluit om een symbool te geven aan dit boosheid-gevoel. Welk symbool past hierbij voor jou? Dat kan een teken, symbool, persoon of voorwerp zijn.

Stap 4: Plaats het symbool nu denkbeeldig in de ruimte voor je neer.

Stap 5: Wat wilt het symbool jou vertellen? Welk gevoel, gedachten of herinnering wilt het uiten? Wat is de reden dat het boos was? Doe je ogen open en schrijf nu alle herinneringen, gedachten en gevoelens op die tot je komen. Totdat je niks meer te schrijven hebt. Het is oké om je boosheid te voelen – en juist goed om daar expressie aan te geven.

Stap 6: Geef jezelf een break state: spring een paar keer op en neer, doe een rekensommetje of iets anders om je staat van zijn te veranderen.

Stap 7: Denk terug aan het symbool. Hoe kun je ervoor zorgen dat dit symbool onvoorwaardelijke liefde krijgt? Misschien verander je het symbool (van temperatuur of kleur) of voeg je een hulpbron toe (een persoon, plek of voorwerp) die jou helpt om onvoorwaardelijke liefde naar die boosheid te sturen.

Je onderbewuste werkt met symbolen. Verander jij symbolen in je onbewuste? Dan verander jij je psyche ook.

Fase 3: Verdriet

Verdriet kennen de meeste mensen wel in het rouwproces. Je mist die persoon. Je kunt het niks meer aan doen. Het wordt niet meer zoals het was – en jouw persoon komt helaas niet meer terug.

Belangrijk is om alle tranen te huilen die daarbij horen. Houd ze niet in. Tranen zijn de wasmachine van je hart. Ze maken je schoon en zorgen voor pijn-verwerking.

Fase 3 – fasen van rouw – Visualisatie:

Stap 1. Sluit je ogen. Denk aan een herinnering waarin je de persoon ontzettend mist.

Stap 2. Maak het gevoel bij de herinnering groter en diepgaander (Dat is veilig, je onderbewuste geeft je slechts wat je aankunt, en niet meer). Wat voel je? Welk beeld heb je daarbij? Wat zie je? Zeg jij iets tegen de ander of tegen jezelf? Speelt er stilte of is er omgevingsgeluid? Maak contact met deze ervaring.

Stap 3. Geef je verdriet ruimte. Pak een pen en papier en zet het gevoel dat je voelt om in woorden. Teken desnoods een afbeelding die past bij dat gevoel. Tranen zijn hier zó welkom.

Stap 4. Wat heb jij nodig om jezelf (en dit verdrietige deel in jou) onvoorwaardelijke liefde te gunnen? Kies een hulpbron om die (zelf)liefde te vergroten. Dat kan een activiteit zijn die je nu gaat doen, of een gesprek met een vriend(in). Het kan ook een symbool zijn die je denkbeeldig in je hart stopt. Of een liefdevolle sluier die jij om je heen draagt. Wat heb jij specifiek hierin nodig? Ook hier zijn tranen volledig toegestaan.

Stap 5. Haal diep adem en drink een glas water.

Fase 4: Acceptatie

Er komt een fase – voor iedereen op een ander moment – waarin je je neer kunt leggen bij de nieuwe situatie. Je ontdekt dat de wereld gewoon doordraait en dat jij ook nog steeds mag leven. Het verdriet wordt wat minder, de boosheid wordt wat minder. Het gemis blijft.

Gun jezelf de tijd in je rouwverwerking. Praat erover. Voel de gevoelens die daarbij komen kijken. Ieder mens doet dat op zijn eigen manier.

De visualisaties en schrijfoefeningen die in dit artikel benoemd waren, zijn gebaseerd op NLP-technieken. NLP helpt je om bronnen van liefde te vergroten en weerbaarder te worden in zulke periodes. Kun je daar hulp bij gebruiken? Klik hier voor meer informatie over de NLP Practitioner.