Een leven kan genavigeerd worden wanneer de kern ervan helder is. Zonder kern zal een persoon merken dat hij vaker stagneert op weg naar zijn doel en tijdens het maken van beslissingen. Als coach speel je een belangrijke rol in het begeleiden bij het definiëren van de kernwaarden van jouw coachee . In dit artikel vind je inspiratie hoe je tijdens coachingsessies te werk gaat.

Kernwaarden zijn essentieel voor persoonlijke ontwikkeling

Vanuit de kern zijn doelen echter veel beter te bereiken. De kernwaarden fungeren dan als ‘de sleutelbos’ die overal mee naartoe gaat: een leidraad op het pad naar succes en geluk.

Wat zijn kernwaarden?

Voordat we dieper ingaan op de technieken die je als coach kunt gebruiken, is het belangrijk om te begrijpen wat kernwaarden precies zijn. Kernwaarden zijn die dingen die een persoon belangrijk vindt in het leven: ze motiveren vooraf om iets wel of niet te doen en achteraf evalueren ze hoe tevreden de persoon is met het resultaat.

Kernwaarden zijn die dingen die je belangrijk vindt in het leven. Ze motiveren je vooraf om te doen wat je doet en achteraf evalueren ze hoe tevreden je bent met het resultaat. – Drs. Roderik Kelderman MSc

Heldere kernwaarden bepalen voor de coachee waar hij of zij in de waarneming aandacht aan besteedt. Ze sturen iedere moment van de dag op onbewust niveau, en de kunst is om hier bewust van te worden en intentioneel mee om te gaan. Waarden zijn gerangschikt in een hiërarchie, waarbij de belangrijkste bovenaan de ladder staat. Voorbeelden van waarden zijn veiligheid, geluk, gezondheid en rijkdom.

Stap 1: Ga samen op zoek naar de oorsprong

Kernwaarden ontstaan in zeldzame gevallen vanzelf. Vaak ontvangen mensen hun normen en waarden aan de hand van een aantal bronnen die de kracht hebben om te beïnvloeden: familie, vrienden, kerk of religie, school, leefomgeving, economie en misschien wel de sterkste vandaag de dag: de media.

Inspiratie: Ga eens na door middel van een open gesprek welke waarden de coachee heeft meegekregen uit verschillende omgevingen. Komen deze overeen met elkaar? En, stroken deze met de gewenste waarden op dit moment, of zijn ze wellicht gedateerd? Deze introductie kan dienen als een mooi startpunt van de coachingsessie.

Stap 2: Geef inzicht in het waardensysteem

We hebben allemaal een waardensysteem en deze is bij ieder persoon verschillend opgebouwd uit drie elementen. Ten eerste heb je de ‘container’ (ons zenuwstelsel) waar de waarden in opgeslagen zijn. Ten tweede is er de omgeving, waar een persoon leeft. Deze twee bepalen en beïnvloeden de inhoud van de waarde.Je waardensysteem kan je perceptie behoorlijk beïnvloeden.

Onderstaand voorbeeld geeft dit weer:

‘Waarom is een goed idee, een goed idee?’

Persoon 1: ‘… onze leider zegt dat het een goed idee is.’

Persoon 2: ‘… het past bij mijn intuïtie.’

Persoon 3: ‘… het voldoet aan de regels.’

Persoon 4: ‘… het past bij mijn plannen en doelen.’

Persoon 5: ‘… we het met zijn allen er over eens zijn.’

Persoon 6: ‘… het functioneel is.’

Persoon 7: ‘… het bijdraagt aan het systeem van het leven.’

Stap 3: Aan de slag met het eliciteren van waarden

Binnen NLP wordt het woord eliciteren gebruikt om het proces te beschrijven als we iemand naar een bepaalde stemming of toestand begeleiden. Als je probeert iemand tot rust te brengen, dan praat je zachter en langzamer en adem je zelf rustig. Je spreekt geruststellende woorden. Als coach dien je zelf deze houding volledig aan te nemen om bij de ander de rust te bewerkstellingen. Er zijn verschillende manieren om waarden te eliciteren:

1. Standaard elicitatie: ‘Wat vind je belangrijk aan…?’
2. De motivatie-strategie
3. Rangschikken
4. Eliciteren van complexe equivalenten: ‘Ontdek de incongruentie’

1. Standaard elicitatie: ‘Wat vind je belangrijk aan…?’

Vraag de coachee uit wat hij of zij belangrijk vindt in verschillende levensgebieden (laat de coachee deze gebieden zelf bepalen). Je kunt dit mondeling doen of de coachee vragen om voor elk gebied drie regels op te schrijven.

Voorbeelden:

• Carrière
• Relaties
• Familie
• Sport
• Reizen
• Ontwikkeling
• Spiritualiteit 

2. De motivatie-strategie

Laat de coachee de volgende vragen beantwoorden:

1. Kan je het jezelf herinneren dat je heel erg gemotiveerd was? Tijdens wat was dat? Kan je herinneren wanneer dat was?
2. Als je het jezelf herinnert, wat was het laatste wat je voelde toen je compleet gemotiveerd was?
3. Kan je hier een naam aan geven? (Wanneer het woord wat je hebt gekregen niet voldoende is, vraag: “Wat is het hogere doel van…?”, dit is een vorm van upchunken: lees het artikel van NLP-trainer Bas van Putte.)
4. Ga door met de stappen totdat de woorden (waarden) waar je naar op zoek bent herhaald worden.

3. Rangschikken

Eenmaal bewust van hun kernwaarden, is het belangrijk voor jouw client/coachee om deze te prioriteren en te rangschikken in volgorde van belangrijkheid. Vraag de coachee of hij de waarden een nummer wil geven, waarbij ‘1’ de meest belangrijke is en het hoogste cijfer de minst belangrijke.

1. Laat de coachee kennis maken met De lijst van Waarden
2. Stel de vraag: “Uit De lijst van Waarden, welke 5 waarden de meest belangrijke voor jou?”
3. Stel daarna de vraag: “Met de aanname dat je alle waarden kan hebben, alleen je kan … niet hebben maar je kan wel … hebben, zou je daar vrede mee hebben?” Als de client moeite heeft met antwoorden, zorg er dan voor dat hij in een beslissende mindset komt.
4. Rangschik de waarden opnieuw op basis van belangrijkheid
5. Eliciteren van complexe equivalenten: ‘Ontdek de incongruentie’. Vragen kunnen deze strekking hebben: Wat weet je wanneer je twijfel voelt? Wat betekent dat specifiek voor je? Wat zorgt ervoor dat je jezelf … voelt? Waarom?

Stap 4: Zet concrete acties uit om meer naar kernwaarden te leven

Tot slot is het van groot belang dat de kernwaarden daadwerkelijk geïntegreerd worden in het dagelijks leven van jouw client/coachee: hoe kan deze persoon meer naar zijn kern(waarden) leven voor een leven met voldoening en van betekenis? Help hen om concrete acties en doelen te formuleren die in lijn zijn met hun kernwaarden.

Het begeleiden van jouw client/coachee bij het vinden van hun kernwaarden is een waardevol proces. Je wordt een goede coach door bewustwording, zelfreflectie, onderzoek naar jouw eigen systeem. Heb je interesse om een opleiding tot Master Coach te volgen? Met dit vergevorderd mentor- en vaardighedenprogramma leer je hoe jij het verschil kan maken in het leven van anderen. Download de brochure.