Vraag jij wel eens door: op zoek naar de vraag achter de vraag? In een tijd waarin oppervlakkige gesprekken soms tot irritant aan toe de boventoon voeren, biedt de kunst van doorvragen ons een waardevolle manier om dieper te connecten met anderen. In dit artikel verkennen we hoe NLP, met technieken zoals goede vragen stellen, rapport maken en werken met de logische niveaus, je kan helpen om gesprekken naar een diepgaander niveau te brengen.

Het belang van doorvragen

Een gesprek kan vaak op een oppervlakkige laag blijven hangen als beide partijen niet bereid of in staat zijn verder te graven. Dit is waar de kracht van doorvragen naar voren komt. Door dieper te gaan dan het eerste antwoord, kun je niet alleen meer over de ander te weten komen, maar ook inzicht krijgen in hun gedachten, overtuigingen en zelfs emoties. Doorvragen is dus een manier om door de buitenste laag van een gesprek heen te breken en naar de kern te gaan.

Stel open vragen

Een belangrijke techniek hierbij is het stellen van open vragen. Dit zijn vragen die niet met een simpel ‘ja’ of ‘nee’ kunnen worden beantwoord. In plaats van “Had je een goede dag?” vraag je bijvoorbeeld: “Wat maakte jouw dag bijzonder vandaag?” Dit nodigt de ander uit om meer te delen en creëert ruimte voor een uitgebreider gesprek.

Maar hoe stel je precies de juiste vragen? Hier komt NLP in beeld.

NLP leert je goede vragen stellen

NLP is een methodiek die zich richt op de relatie tussen taal, gedachten en gedrag. Een van de belangrijkste toepassingen van NLP in gesprekken is het stellen van goede, effectieve vragen. Deze vragen worden ook wel ‘meta-vragen’ genoemd en ze helpen om vage of onduidelijke uitspraken te verduidelijken.

Inzicht krijgen in overtuigingen

Een fundamenteel onderdeel van NLP is het idee dat onze woorden onze interne representaties en overtuigingen onthullen. Door de juiste vragen te stellen, kun je inzicht krijgen in iemands diepere overtuigingen en ervaringen. Bijvoorbeeld, als iemand zegt: “Ik voel me gestrest op werk,” kun je doorvragen met “Wat betekent ‘gestrest’ voor jou?” of “Wat gebeurt er precies op het werk dat je dit gevoel geeft?” In plaats van te accepteren dat iemand ‘gestrest’ is, zoek je naar de specifieke oorzaak en betekenis die diegene eraan geeft.

Het doel van dit soort vragen is om specifieke informatie te ontlokken, wat helpt om niet alleen een dieper begrip van de situatie te krijgen, maar ook de onderliggende overtuigingen of patronen te ontdekken. Deze vorm van doorvragen is cruciaal om gesprekken van oppervlakkig naar diepgang te brengen.

Rapport maken: de basis voor diepgaande gesprekken

Voordat we echter verder kunnen gaan in een gesprek, is het essentieel dat er een gevoel van vertrouwen en wederzijds begrip is. Dit wordt in NLP aangeduid met de term ‘rapport’. Rapport maken betekent dat je een verbinding creëert waarin de ander zich veilig en begrepen voelt. Zonder rapport zullen pogingen om dieper te gaan in een gesprek vaak weerstand oproepen.

Het opbouwen van rapport gebeurt op verschillende manieren, maar een van de meest effectieve technieken in NLP is het spiegelen van lichaamstaal, stemintonatie en taalgebruik. Wanneer je subtiel het gedrag van de ander spiegelt, geef je onbewust signalen af dat je op dezelfde golflengte zit. Dit versterkt het gevoel van verbondenheid en maakt de ander meer bereid om open te zijn en diepere lagen van zichzelf te delen.

“Niemand kon mij coachen, omdat ik dat stiekem helemaal niet durfde.” – NLP Master Trainer Petra Zijderveld

In deze video vertelt Petra over haar ervaring met openstellen en zachtheid van jezelf leren kennen. Durf jij je open te stellen en je emoties te tonen aan anderen voor een beter gesprek?

Actief luisteren met empathie

Een ander aspect van rapport is actief luisteren met empathie. Dit betekent niet alleen luisteren naar de woorden die de ander zegt, maar ook aandacht besteden aan de emotie en intentie erachter. Wanneer iemand zich gehoord en begrepen voelt, is het veel waarschijnlijker dat ze bereid zijn dieper in het gesprek te gaan.

Je waarnemingspositie veranderen

Je kunt ook je waarnemingspositie veranderen door jezelf in de schoenen van de ander te plaatsen en de situatie vanuit hun perspectief te bekijken. Met NLP kun je dit bereiken door je voor te stellen hoe de ander de situatie beleeft, wat hun gedachten en gevoelens zijn, en hoe zij de wereld om hen heen ervaren. Dit wordt vaak de ‘tweede-positie’ techniek genoemd.

Werken met de logische niveaus van Bateson

Nu we rapport hebben opgebouwd en weten hoe we goede vragen kunnen stellen, kunnen we nog een stap verder gaan in het verdiepen van gesprekken door te werken met de logische niveaus van Bateson. Deze niveaus bieden een gestructureerde manier om verschillende lagen van iemands ervaring en overtuigingen te verkennen. De logische niveaus, zoals geïntroduceerd door Gregory Bateson en verder uitgewerkt door NLP-pionier Robert Dilts, bestaan uit zes lagen:

1. Omgeving: Dit is het meest oppervlakkige niveau en gaat over waar, wanneer en met wie iets gebeurt. Dit is vaak waar de meeste gesprekken beginnen.
2. Gedrag: Hier wordt gekeken naar wat iemand doet. Het gaat om de acties en handelingen die iemand onderneemt.
3. Vaardigheden: Dit niveau gaat over de competenties en capaciteiten van een persoon. Welke middelen of vaardigheden gebruikt iemand om iets te doen?
4. Overtuigingen en waarden: Dit is een dieper niveau dat inzicht geeft in waarom iemand iets doet. Wat gelooft iemand over zichzelf, anderen of de wereld? Wat vindt iemand belangrijk?
5. Identiteit: Op dit niveau gaat het om wie iemand is. Hoe ziet iemand zichzelf? Welke rol speelt iemand in zijn of haar leven?
6. Zingeving: Dit is het diepste niveau, dat gaat over iemands missie of levensdoel. Hoe draagt dat wat iemand doet bij aan een groter geheel?

Door tijdens een gesprek door te vragen op deze niveaus, kun je iemand helpen om zijn of haar ervaring op een dieper niveau te begrijpen. Stel dat iemand bijvoorbeeld zegt: “Ik voel me niet tevreden met mijn werk.” Je zou dan kunnen beginnen bij het niveau van gedrag: “Wat doe je op je werk?” Vervolgens kun je verder vragen op het niveau van vaardigheden: “Welke vaardigheden zet je in op je werk?” en daarna op overtuigingen: “Waarom denk je dat je werk je geen voldoening geeft?” Zo kun je geleidelijk naar diepere lagen van iemands ervaring gaan en uiteindelijk bij hun identiteit en levensmissie uitkomen.

Het toepassen van doorvragen in de praktijk

Het leren stellen van de juiste vragen, het opbouwen van rapport en het werken met de logische niveaus van Bateson zijn krachtige tools om gesprekken van oppervlakkig naar diepgaand te brengen. Maar hoe pas je dit in de praktijk toe?

Ten eerste, wees geduldig. Diepgaande gesprekken kosten tijd en vertrouwen. Probeer niet te haasten, maar volg het tempo van de ander. Ten tweede, blijf nieuwsgierig. Benader elk gesprek met oprechte interesse in de ander. Dit zorgt ervoor dat je vragen authentiek zijn en niet geforceerd aanvoelen. En ten slotte, wees niet bang voor stilte. Stiltes kunnen ongemakkelijk aanvoelen, maar ze geven de ander de ruimte om na te denken en dieper te gaan.

Door NLP-technieken toe te passen die je leert tijdens onze NLP Basis Practitioner Opleiding, kun je gesprekken omvormen van vluchtig naar betekenisvol en van oppervlakkig naar diepgaand. En dat kan niet alleen je relaties verbeteren, maar ook je persoonlijke en professionele leven verrijken. Download de brochure.