Hoe zou het voor je zijn als je op een eenvoudige en efficiënte manier nieuwe vaardigheden aan kan leren? Of je nu meer daadkracht wilt ontwikkelen, of een krachtige leider wilt worden; modelleren is een effectieve NLP methode die je in kunt zetten om nieuwe vaardigheden aan te leren die ervoor zorgen dat jij kunt excelleren. Het aanleren van nieuwe vaardigheden is dus makkelijker dan je denkt, als je maar weet hoe. In dit artikel leer je daarom meer over modelleren, en hoe jij modelleren kunt gebruiken om nieuwe vaardigheden aan te leren.

Wat is modelleren binnen NLP? 

Modelleren is een NLP methode om vaardigheden over te nemen van anderen. Dit doe je door middel van observatie en het in kaart brengen van succesvolle processen die ten grondslag liggen aan de vaardigheid die jij wilt leren. Simpel gezegd neem je een bestaande methode, vorm, manier of wijze van iemand over, door het zo goed als mogelijk na te bootsen en vervolgens eigen te maken.

Om een vaardigheid eigen te kunnen maken, moet er aan twee eisen worden voldaan; het gaat om de competentie (doen) en bewustzijn (weten). Daarmee bedoelen we dat je ‘kunt doen wat je weet’ en ‘weet waarom en hoe je het doet’. Vaak is het namelijk zo dat vaardigheden bij experts grotendeels onbewust of intuïtief zijn. De expert kan dan niet uitleggen waarom en hoe hij een vaardigheid uitvoert. Aan jou de taak om door middel van modelleren dit te achterhalen, en om te ontdekken wat nu het grote verschil maakt.

Bij modelleren zeg je eigenlijk: “als jij mij leert om te doen wat jij doet, dan vertel ik jou wat je doet.”

Waar komt modelleren binnen NLP vandaan?

Modelleren is ontstaan toen NLP grondlegger Richard Bandler onderzoek deed naar de net overleden Fritz Perls (de grondlegger van de gestalttherapie). Op basis van filmmateriaal maakte hij modellen van de effectieve gedragingen van Perls. Hij werd hierin begeleid door John Grindler. Samen met Grindler deed Bandler vervolgens jarenlang onderzoek naar andere succesvolle mensen. Ze wilden uitvinden wat zij anders deden dan anderen en de exceptionele vaardigheden in kaart brengen en overdraagbaar maken. Dit met het doel om een tool te ontwikkelen die ons in staat stelt de vaardigheden en strategie ook in onze eigen situatie en bij onszelf toe te passen. Modelleren wordt daarmee ook wel gezien als de kern van NLP.

Manieren om te modellen

Om een vaardigheid goed te kunnen modelleren, heb je onderzoek te doen. Er is daarbij niet één methode beschikbaar, maar meerdere methoden. Hoewel vragenlijsten en interviews vanzelfsprekend gebruikt kunnen worden, is een actievere en meer interactieve methode effectiever. Denk aan het observeren en spiegelen van gedrag, de houding, iemands ademhaling. Maar ook het achterhalen van de overtuigingen en waarden van de persoon tijdens het uitvoeren van de excellente vaardigheid. Hiervoor kun je bijvoorbeeld ‘De Logische Niveaus’ doorlopen, of de submodaliteiten bestuderen. Twee technieken die je tijdens de NLP Basis Practitioner leert.

Interactie met de expert is het meest effectief tijdens modelleren. Je kunt daarmee diverse situaties ervaren waarin de vaardigheid die jij wilt overnemen gepresenteerd wordt.

Perspectieven tijdens modelleren

Tijdens het modelleren is het belangrijk om op diverse manieren informatie te krijgen over wat nu het verschil maakt in het excelleren in een vaardigheid. Het innemen van diverse perspectieven of posities tijdens het observeren is hierbij behulpzaam. Zo kun je iemand bestuderen vanuit je eigen gezichtspunt (de eerste positie), en daarmee inzicht opdoen hoe jij het zelf zou kunnen doen. Maar ook vanuit het gezichtspunt van de ander (de tweede positie) kun je de vaardigheid bekijken. Je gaat dan ‘in de schoenen van de expert staan’ om achter de gedragingen en het denken van de ander te komen. Tevens kun je vanuit een onafhankelijke positie de situatie bekijken. Dit noemen we de derde positie. Dit perspectief geeft vooral een objectief oordeel, zonder dat je eigen ervaringen een rol spelen.

Impliciet en expliciet modelleren

Alle drie de perspectieven zijn belangrijk voor effectieve modellering. Ze geven elk op hun eigen manier nieuwe inzichten in de vaardigheid. Zo krijg je vanuit de eerste en tweede positie inzicht in de intuïties van iemands individuele subjectieve ervaring. Dit noemen we impliciet modelleren. Daarnaast gaat modelleren ook om het verkrijgen van de structuur van iemands gedrag, zodat je dit over kunt dragen. Dit noemen ze expliciet modelleren. Hiervoor maak je gebruik van het derde perspectief. De essentiële intuïties en gedragingen samen die noodzakelijk zijn om soortgelijke prestaties te leveren, vormen uiteindelijk een overdraagbaar model.

Fasen in het modelleringsproces

Om tot een overdraagbaar model te komen, heb je diverse fasen te doorlopen. Je begint uiteraard met het selecteren van een expert, een model dat de gewenste vaardigheid bezit. Vervolgens verzamel je zoveel mogelijk relevante informatie. Daarbij begin je altijd met het laten demonstreren van de gewenste vaardigheid of het gewenst gedrag door het model. Vanuit de diverse waarnemingsposities ga je dit observeren. Daarbij gaat het niet alleen om het zichtbare gedrag, de oppervlaktestructuur, maar ook om de dieptestructuur. Oftewel, de kleine diepere lagen die niet direct zichtbaar zijn, maar die wel een belangrijke rol spelen om de vaardigheid uit te kunnen voeren.

Bij modelleren is het belangrijk om te letten op bepaalde processen of structuren die telkens terugkomen en het verschil maken.

In de tweede fase ga je filteren. Je bepaalt wat van al deze informatie essentieel is, en wat irrelevant is. Het doel in deze filter fase is om te achterhalen wat het verschil is dat het verschil maakt. Daarmee houd je een minimum model over dat je makkelijk kunt overnemen. In de derde fase zet je een helder kader, die een ander in staat stelt de vaardigheid ook effectief over te nemen. Je organiseert de ontdekte patronen in een logische structuur, en test deze. Daarbij probeer je het model nog meer te vereenvoudigen. Dit doe je door de beste en efficiëntste procedure/processen te vinden om de vaardigheden over te dragen.

Testen is daarbij essentieel. Niet alleen het model bij jezelf testen, maar ook bij anderen. Dit helpt je om te ontdekken wat het is dat duidelijk het verschil maakt. Het uiteindelijke doel is om na het testen en bijschaven, een heel simpel, kort en krachtig model over te houden waarmee je de vaardigheid overdraagt. Een dergelijk model kan bestaan uit bijvoorbeeld een combinatie van houdingen, woorden of gedachten, oogpatronen, gebaren, of kleine handelingen die het verschil maken. Elk model is anders, want elk persoon en elke vaardigheid bestaat uit andere elementen. Er is dus geen goed of fout, wel effectief en ineffectief wat modelleren betreft.

Modelleren is te leren 

Of je nu meer daadkracht of zelfvertrouwen wilt ontwikkelen, of een krachtige spreker wilt worden: modelleren is zoals je hebt kunnen lezen een effectieve NLP methode die je altijd in kunt zetten. Het zorgt ervoor dat jij makkelijker kunt excelleren in het dagelijks leven. Tijdens de NLP Master Practitioner leer je hoe je kunt modelleren, en krijg je meerdere technieken die je daarvoor kunt gebruiken.

Wil je meer weten over modelleren? Bekijk dan de NLP Master Opleiding. Of neem contact met ons op.